Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu là yếu tố nguy cơ lớn gây ra bệnh động mạch phổi

Giống như đường cao tốc, đường trục và đường nhánh, mạch máu trong cơ thể con người cũng có nhiều kích thước khác nhau, với khả năng vận chuyển lưu lượng máu khác nhau. Cấu trúc phân nhánh này rất quan trọng để hỗ trợ dòng máu lưu thông qua các mô. Tuy nhiên, khi nói đến các cục máu đông – giống như những phương tiện quá khổ lưu thông trên đường – nguy cơ gây “tắc nghẽn giao thông” tăng lên khi các cục máu đông đi vào các mạch máu ngày càng hẹp dẫn đến tim và phổi. Cuối cùng, những cục máu đông lớn sẽ bị mắc kẹt, cản trở dòng máu. Khi điều này xảy ra ở phổi, sẽ dẫn đến một tình trạng nguy hiểm gọi là tăng áp động mạch phổi do huyết khối mãn tính (chronic thromboembolic pulmonary hypertension – CTEPH).

Trong nhiều trường hợp, các cục máu đông gây ra CTEPH xuất phát từ tĩnh mạch ở phần dưới cơ thể, thường là do huyết khối tĩnh mạch sâu. Một yếu tố nguy cơ của huyết khối tĩnh mạch sâu là sự chèn ép tĩnh mạch chậu trong vùng chậu, có thể do biến thể giải phẫu được gọi là hội chứng May-Thurner (MTA) gây ra. Mặc dù MTA thường được cho là hiếm gặp, một nghiên cứu mới của các nhà nghiên cứu tại Trường Y Lewis Katz thuộc Đại học Temple cho thấy sự dị thường này rất phổ biến ở những bệnh nhân mắc CTEPH – trong một mẫu nghiên cứu gồm 148 bệnh nhân mắc CTEPH của Temple từ năm 2016, gần 30% được phát hiện có MTA.

Đọc thêm: Huyết khối tĩnh mạch sâu, triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu (May Thurner syndrome). — *Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu (May Thurner syndrome)*

“Rất ít thông tin được biết về tần suất mắc hội chứng May-Thurner và mối liên hệ của nó với CTEPH,” bác sĩ Riyaz Bashir, Giáo sư Y khoa tại Trường Y Lewis Katz và Giám đốc Y học Mạch máu và Can thiệp Nội mạch tại Bệnh viện Đại học Temple cho biết. “Bây giờ chúng tôi biết rằng nó thực sự khá phổ biến, và có các liệu pháp có thể cải thiện việc điều trị và chất lượng cuộc sống cho những bệnh nhân này.”

Bác sĩ Bashir và các đồng nghiệp đã mô tả phát hiện của họ trong một báo cáo được công bố trực tuyến trên tạp chí Can thiệp tim mạch JACC.

Những bệnh nhân được giới thiệu đến Bệnh viện Đại học Temple để đánh giá CTEPH thường trải qua chụp động mạch phổi, một xét nghiệm hình ảnh giúp xác định mức độ lưu thông máu qua phổi. Tuy nhiên, mặc dù thủ thuật này hữu ích trong việc xác định vị trí và điều trị các cục máu đông trong động mạch phổi, nhưng nó không cung cấp thông tin về cách thức hoặc nơi xuất hiện các cục máu đông.

Có nhiều yếu tố nguy cơ đối với CTEPH, nhưng huyết khối tĩnh mạch sâu đặc biệt quan trọng vì thường liên quan đến các tĩnh mạch lớn ở chân và vùng chậu. Sự chèn ép tĩnh mạch chậu dẫn đến huyết khối tĩnh mạch sâu có thể xảy ra ở nhiều vị trí giải phẫu khác nhau trong vùng chậu, bao gồm cả vị trí giải phẫu của MTA.Bác sĩ Riyaz Bashir

Cụ thể, MTA chèn ép tĩnh mạch chậu chung trái tại vị trí tĩnh mạch đi qua giữa động mạch chậu phía trên và đốt sống thắt lưng thứ năm phía dưới. Theo thời gian, sự kích ứng mạch máu do chèn ép khiến tĩnh mạch phát triển tình trạng tắc nghẽn và điều này dẫn đến việc các mảnh vỡ của tế bào máu kết tụ lại với nhau, tạo thành các cục máu đông. Các cục máu đông hình thành do MTA là nguyên nhân được biết đến của thuyên tắc phổi cấp tính và có thể là CTEPH.

huyết khối động mạch phổi — Huyết khối động mạch phổi

“Không ai thực sự xem xét tỷ lệ mắc hội chứng MTA ở bệnh nhân CTEPH, mặc dù MTA có thể là nguyên nhân chính gây ra tình trạng này và có thể được điều trị rất hiệu quả,” bác sĩ Bashir cho biết.

Bác sĩ Bashir và các đồng nghiệp đang nghiên cứu MTA ở bệnh nhân CTEPH, nhờ vào Chương trình nghiên cứu Tăng áp phổi, Suy tim phải và CTEPH của Bệnh viện Đại học Temple, nơi đóng vai trò là trung tâm quốc gia quản lý và điều trị bệnh nhân CTEPH. “Các bác sĩ lâm sàng thường lo ngại về các rối loạn đông máu là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra CTEPH nhưng lại không thường xem xét các nguyên nhân giải phẫu và cơ học gây ra huyết khối tĩnh mạch,” bác sĩ Paul Forfia, Giáo sư Y khoa tại Trường Y Lewis Katz và Đồng Giám đốc Chương trình Tăng áp phổi, Suy tim phải và CTEPH của Temple cùng với bác sĩ Anjali Vaidya, giải thích. Bác sĩ Vaidya, Phó Giáo sư Y khoa tại Trường Y Lewis Katz, là một đồng nghiên cứu viên trong nghiên cứu mới này.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra dữ liệu hình ảnh từ 148 bệnh nhân được giới thiệu đến chương trình trong khoảng thời gian từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 6 năm 2020 và đã trải qua chụp tĩnh mạch xâm lấn. Phân tích các đặc điểm của hội chứng MTA đã xác định 44 bệnh nhân trong số đó có biến thể giải phẫu này. Tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới (DVT) là yếu tố dự báo chính của MTA.

Hy vọng của chúng tôi bây giờ là có thể sử dụng các phương pháp sàng lọc hiện có cho sự chèn ép tĩnh mạch chậu và MTA để cải thiện điều trị cho bệnh nhân CTEPH và xác định những bệnh nhân có nguy cơ mắc CTEPH dựa trên tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi tái phát.Bác sĩ Riyaz Bashir

Trong các nghiên cứu tương lai, bác sĩ Bashir và các đồng nghiệp dự định đánh giá vai trò của các tắc nghẽn tĩnh mạch vùng chậu khác trong CTEPH. “Với tầm quan trọng của tắc nghẽn tĩnh mạch vùng chậu trong huyết khối tĩnh mạch sâu, chúng tôi nghi ngờ rằng các vị trí chèn ép tĩnh mạch chậu khác ngoài MTA cũng là nguyên nhân bổ sung gây ra CTEPH,” bác sĩ Bashir cho biết.

Nguồn: Medical Express