Suy giãn tĩnh mạch chân là bệnh lý rất phổ biến, các ước tính cho thấy có khoảng 10 – 30% dân số thế giới mắc chứng bệnh này ở các mức độ khác nhau. Bệnh diễn biến lâu dài và thường không gây đau ở giai đoạn đầu, tuy nhiên nếu không được điều trị, suy tĩnh mạch chắc chắn sẽ tiến triển nặng lên và dẫn tới các biến chứng, đôi khi rất nghiêm trọng. Các biến chứng của suy giãn tĩnh mạch thường gặp bao gồm:
Chảy máu
Các búi giãn tĩnh mạch thường chứa một lượng máu lớn, di chuyển chậm bên trong. Thành của các tĩnh mạch bị giãn thường rất mỏng và nằm gần bề mặt da. Điều này dẫn tới nguy cơ chảy máu nhiều và khó cầm khi gặp phải những vết thương trên da. Trong một số trường búi giãn lớn, bệnh nhân thậm chí cần nhập viện để khâu cầm máu. Máu cũng có thể thoát ra tổ chức dưới da khi tĩnh mạch giãn gặp phải một sang chấn cơ học nào đó (xoa bóp, ấn huyệt, chấn thương thể thao …) gây tụ máu và bầm tím lớn.
Viêm tắc huyết khối tĩnh mạch nông
Viêm tắc huyết khối tĩnh mạch nông (superfical thrombophlebitis) là tình trạng huyết khối hình thành trong lòng các tĩnh mạch nằm dưới da, kèm theo phản ứng viêm mạch lan rộng. Chúng biểu hiện bằng một hoặc nhiều vùng cứng, đỏ và ấn đau ở chân, có thể kéo dài theo chiều dài tĩnh mạch và chia nhánh. Đây là biến chứng thường gặp của suy giãn tĩnh mạch khi búi giãn gặp phải một chấn thương cơ học gây tổn thương nội mạch mạch máu và kích hoạt quá trình hình thành cục máu đông. Viêm tắc huyết khối tĩnh mạch nông cũng có thể gặp trong trường hợp nhiễm khuẩn vào mạch máu. Quá trình viêm lan rộng tới hệ tĩnh mạch sâu thậm chí có thể gây ra huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), mặc dù tình trạng này là rất hiếm gặp.
Huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc động mạch phổi
Hai nhóm nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch sâu bao gồm: các nguyên nhân làm chậm dòng chảy của máu trong tĩnh mạch (như suy giãn tĩnh mạch) và các nguyên nhân trực tiếp gây xuất hiện cục máu đông (như chấn thương). Trong bệnh lý suy giãn tĩnh mạch, suy tĩnh mạch sâu, và đôi khi là suy tĩnh mạch nông ở mức độ nặng có thể dẫn đến sự ứ trệ tuần hoàn của hệ thống tĩnh mạch sâu, hậu quả cuối cùng là hình thành các cục máu đông trong lòng mạch. Biểu hiện bằng tình trạng phù nề, căng tức và đổi màu da chi dưới. Tuy nhiên, trong những trường hợp huyết khối không hoàn toàn (không lấp kín lòng tĩnh mạch) người mắc có thể không có triệu chứng.
Biến chứng của suy giãn tĩnh mạch đáng ngại nhất và nguy hiểm nhất là thuyên tắc động mạch phổi (PE). Tình trạng này xảy ra trên nền bệnh nhân suy tĩnh mạch bị huyết khối tĩnh mạch sâu, khi cục máu đông trong hệ tĩnh mạch sâu bong ra, “chu du” theo tuần hoàn chung về tim và dừng lại ở động mạch phổi. Tỷ lệ mắc của thuyên tắc động mạch phổi trên toàn thế giới hàng năm vào khoảng 1/1000 người, và có khoảng 20% số bệnh nhân được chẩn đoán PE cấp tính sẽ tử vong trong vòng 3 tháng kể từ khi được chẩn đoán.
Đọc thêm: Huyết khối tĩnh mạch sâu: triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị
Các biến chứng trên da
Viêm da
Biến chứng này xuất hiện do tình trạng sưng tấy quá mức ở chân. Da có thể bị ngứa, đỏ và bong tróc. Ngứa thường xuất hiện sớm ở quanh các búi giãn tĩnh mạch và tĩnh mạch mạng nhện, khiến người bệnh gãi nhiều, gây tổn thương da và làm tình trạng viêm trở nên nặng thêm. Đôi khi, vi khuẩn xâm nhập qua các vết gãi xước gây nhiễm khuẩn da và tổ chức dưới da.
Cứng da
Đối với những bệnh nhân mắc bệnh lâu năm, da trở nên cứng hoặc chai, kèm theo sự thay đổi màu sắc thường là màu nâu hoặc đỏ. Tình trạng này thường gây cảm giác khó chịu, đặc biệt là khi chạm vào chân.
Chảy dịch
Sự sưng tấy ở chân của bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch là do thoát dịch vào tổ chức ngoài mạch máu. Khi áp lực trong các tĩnh mạch tăng cao, một phần dịch này sẽ bị đẩy vào các mô xung quanh. Sự tích tụ dịch trong các mô và áp lực tăng lên sẽ khiến cơ thể tìm cách để đẩy bớt lượng dịch dư thừa này ra ngoài. Kết quả là sẽ có hiện tượng chảy dịch qua da ở chân, thường có màu trong suốt hoặc vàng nhạt.
Loét chân
Sự phù nề do ứ trệ tuần hoàn tĩnh mạch lâu dài ngăn cản các chất dinh dưỡng cần thiết đến được lớp da, khiến các cấu trúc của da yếu đi, và suy giảm sức đề kháng của da. Những vết cắt, trầy xước hoặc chấn thương khác lên da có thể gây ra loét hoặc vết thương khó lành. Nếu không được điều trị về căn bản nguyên nhân gây suy giãn tĩnh mạch, những vết loét hoặc vết thương này có thể mất rất nhiều thời gian để lành do thiếu dinh dưỡng đến da. Loét chân đang tiến triển là triệu chứng điển hình của bệnh tĩnh mạch mạn tính cấp độ C6.
Vị trí thường gặp của loét tĩnh mạch là ở phần thấp của cẳng chân và quanh mắt cá chân. Các vết loét thường được bao quanh bởi một vùng da đổi màu, cứng và phù nề.
Đọc thêm: Các cấp độ của bệnh tĩnh mạch mạn tính chi dưới
Để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của chứng suy giãn tĩnh mạch, cần thăm khám định kì với bác sĩ chuyên khoa tĩnh mạch để phát hiện sớm tổn thương. Điều trị sớm nguồn gốc gây bệnh là hết sức cần thiết, vì nếu không, bệnh chắc chắn sẽ tiến triển nặng lên và gây biến chứng.
